“Lu’lu yaşlı devlet adamlarından biri konfüçyü’e sordu;
İnsanları nasıl ciddi ve sadık kılabilirm ki hevesle çalışsınlar?
Konfüçyus dedi ki;
“Onlara başkanlık ederken saygınlığını eksik etme ki ciddi olsunlar.
Babaca ve şefkatli ok ki, sadık olsunlar.
İyiyi teşvik et acemiye öğret ki hevesli olsunlar.”
Konfüçyus
Motivasyon, kısaca insanı çalışmaya sevketmek, çalışmak için bireyi harekete geçirmek ve isteklendirmek anlamına gelmektedir. Motivasyon yönetimi ise organizasyonda çalışanların daha istekli ve arzulu iş yapmalarına yönelik çeşitli araçlar (para, eğitim, takdir, ödüllendirme, başarı vs.) çalışanların harekete geçmesi ve isteklendirilmesi demektir.
Tanımların tümü genel olarak motivasyonu bireyi harekete geçiren, davranışlarını şekillendiren ve davranışın devamlılığını sağlayan içsel psikolojik ve dışsal ekonomik araçların neler olabileceği üzerinde durmaktadır.
Yapılan bu tanımlamalara göre motivasyonun üç temel özelliği bulunmaktadır.
- Harekete geçirici,
- Hareketi devam ettirici,
- Hareketi ve davranışları olumlu yöne yönelticidir.
MOTİVASYONUN ÖNEMİ
Teknolojik gelişmeler, iletişim dünyasındaki başarılar ve özellikle insanların ekonomik düzeylerine bağlı olarak yaşam düzeyleri iyileşmiştir.Buna bağlı olarak daha önce onları motive eden sadece temel fizyolojik ihtiyaçlar iken, son yıllarda daha farklı ihtiyaç yapıları ortaya çıkmıştır.Bu nedenle, motivasyon son dönemlerde yönetim psikolojisinin en önemli konularından biri olmuştur.
Motivasyon yönetimi sürecinin aşamaları:
Planlama
*İşletme misyonu, vizyonu ve işletme kültürünün oluşturulması
*İşletme amaçlarının belirlenmesi
*İş analizlerinin yapılması
*Personel seçme tekniklerinin belirlenmesi.
Uygulama
*İşletmenin misyon,vizyon kültürüne ve amaçlarına uygun personelin, iş analizleri doğrultusunda, personel seçme yöntemleriyle alınması ve bu yöntemlerin insan kaynakları departmanıyla birlikte belirlenmesi.
*İşletmeye işe ve personele uygun motivasyon araçlarının anketler, gözlem ve görüşme yoluyla belirlenmesi
*Belirlenen motivasyon araçlarının uygulanması.
Denetim
*Personel motivasyonunun ve iş tatmininin gözlem görüşme ve anketle ölçülmesi.
Yeniden düzenleme
*Değerlendirme sonucu elde edilen bilgilere göre aksaklıkların belirlenmesi, problemlerin çözülmesi, motivasyon araçlarının gerekliyse yeniden düzenlenmesi ve uygulanması.
SONUÇ OLARAK;
Yönetici ve yönetim motivasyon konusu ile ilgilenmek zorundadır. Çünkü yöneticinin başarısı, astlarının örgütsel amaçlar doğrultusunda çalışmalarına; bilgi, yetenek ve güçlerini tam olarak bu doğrultuda harcamalarına bağlıdır. Başka bir deyişle motivasyon ile performans çok yakından ilişkilidir. Motive olmayan personelin performans göstermesi beklenmemelidir. Kişiler çok çeşitli davranışlar gösterirler. Bu davranışların değişik nedenleri olabilir. Yönetici açısından önemli olan kişilerin(çalışanların) organizasyonun amaçları doğrultusunda davranmalarıdır. Motivasyon kişisel bir olaydır.
Motivasyon gözlenebilen bir olay veya mikroskop altında incelenebilen bir şey değildir. Motivasyonu etkileyen faktörler ancak kişilerin davranışlarının yorumlanması ve anketler ile anlaşılabilir. Kişinin davranış şekli motivasyonunu gösterir.
Dolayısıyla yöneticilerin personeli motive edecek araçları belirlemesi ve onları motive edecek modeller ve uygulamalar geliştirmesi zorunludur.
Yönetici motivasyon araçlarını seçerken önce çalışanları gözlemlemeli onlarla görüşme yapmalı ya da çalışanların memnuniyet ve tatminini ölçen anket yapmalıdır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda çalışanların ihtiyaçlarına, işletmeye ve işe uygun motivasyon araçlarını seçmelidir. Çünkü her işletmede uygulanacak motivasyon araçları kişilere işletmeye ve işin özelliğine göre değişir.
Motivasyon araçları belirlenip uygulandıktan sonra etkili olup olmadığı ölçülmez ve denetlenmezse bunun doğrultusunda eksiklikler giderilmezse motivasyon araçlarının verimlilik, kar, üzerinde etkisi kalmaz; bunun için işletmenin tümüne yönelik motivasyon yönetimi gereklidir. Motivasyon araçları kişiye göre değişir bu yüzden motivasyon yönetimi kişilere ve işletmeye uygun motivasyon araçlarının seçiminde yararlıdır.