ÖFKE KONTOLÜ NEDİR? ÖFKE KONTROLÜ NASIL YAPILIR?
Öfke konusu ile ilgili konuşmadan evvel her şeyden önce insanların birbiri ile anlaşmasının aslında kolay bir süreç olmadığı gerçeği ile başlamamız gerekli. Bırakın yabancı birilerini kendi kanımızdan canımızdan olan yakınlarımızla, arkadaşlarımızla bile her zaman anlaşmak mümkün olmuyor. Peki neden?
DUYGU SARRAFI OLMAK
*Hikayeyi –zemini anlamak – ihtiyaçları anlamak.
*Zemini anlamak için herkesin aynı olmadığını bilmek.
*Herkesin aynı olmadığını kabul etmek.
Ozaman ne diyoruz.
*Duygular normaldir.
*Duygular geçicidir.
*Duygular yalan söyler.
Bu da demek oluyor ki; duygularımız bulut gibidir bir gelir bir giderler. Gökyüzü gibidir kapanırda aydınlanırda…
Güzel bir hikaye ile devam edelim…
Güpegündüz bir dört yol ağzında elinde lamba ile duran adama biri sorar. Gündüz vakti sokak ortasında elinde lamba ile gezmekte nesi? Öfkesine hakim olmuş bir adam arıyorum.
Öfke: Bireyin bir engellenme durumuyla karşı karşıya kalması, herhangi bir saldırıya maruz kalması, incinmesi ,yoksun bırakılması ya da tehtit algılaması gibi durumlarda hissettiği bir duygudur.
- Öfke ilk çağlardan itibaren insanoğlunu tehlikeli durumlarda karşı koymaya yönelten, savaşmasını, böylece soyunu sürdürmesini sağlayan bir duygudur.
- Günümüzde, savaşlar dışında bedensel olarak savaşmayı gerektirecek tehlikelerle pek yüz yüze gelinmiyor. Yaşamsal tehtidlerin yerini kişisel kimliğe yönelik tehtidler aldı.
- Öfkeye neden olan durumlar genellikle tanıdığımız bir insan, trafik, maddi zorluklar, haksızlığa uğrama, engellenme, ya da kendimizde memnun olmadığımız bir davranış olabilir.
- Öfkenin kendisi bir problem değildir. Hatta haksızlığa karşı duymak, yaşamda bazı değişiklikler yapmak. Gerektiğinde işe yarayan bir duygudur. Ancak öfke saldırganlığa dönüştüğünde kişiye, çevresindekilere zarar verir ve ciddi bir problem haline gelir.
NELER ÖFKE UYANDIRIR?
- SAYGISIZLIK
- TEHDİT
- BAŞKALARININ ÖFKESİ
- YAŞAMSAL DEĞİŞİKLİKLER
Özetle diyebilir ki ;
- Utanç hissettiğimizde,
- Hayal kırıklığına uğradığımızda,
- Kendimizi engellenmiş hissettiğimizde,
- Haksızlığa uğradığımızda,
- Kıskançlık hissettiğimizde,
- Yalnızlık, itilmişlik, kaygı hissettiğimizde,
- Sıkıldığımızda, anlaşılmadığımızı hissetiğimizde öfke duygularımız uyanır.
İnançlarımız düşüncelerimizi düşüncelerimiz duygularımızı duygularımızda davranışlarımızı yönetir. Öfkenin arkasındakiler ise;
- Korku
- Reddedilme
- Aşağılanma
- Takdir edilmem
- İncinme
- Utanma
- Kızgınlık
- Hayal kırıklığı
ÖFKE NE ZAMAN PROBLEMDİR?
- Öfke kişide stres, sağlık problemleri, ilişkilerinde problemler veya depresif durumlar yarattığında bir problem haline gelmiş demektir.
- Bazı kişiler için öfkeyi problem haline getiren onu ifade etmemeleridir.
- Bu kişiler öfkelenmenin doğal olduğu durumlarda bile öfkeli olmazlar ve doğal tepkilerini veremedikleri için biriken öfke kendilerine zarar verir.
- Bunun tam tersi durumlarda vardır; bazı kişiler için her durum öfke yaratır. Böyle kişiler herşeyi olumsuz yorumlayarak herşeye öfkenlenirler. Başları çok belaya girdiği gibi uzun vade de bedensel ve ruhsal sağlık problemleri yaşama olasılıkları çok yüksektir. Sonuç olarak öfkeyi çok fazla içe ve dışa yöneltmek hem kişinin ruhsal ve bedensel sağlığını hem de ilişkilerini olumsuz etkiler ve öfke bir sorun haline gelmiş olur.
Hülya Özdemir
Davranış Bilimleri uzmanı